Adaptief bouwen voor Rijk Zwaan

Het internationale groenteveredelingsbedrijf Rijk Zwaan uit De Lier is een trots familiebedrijf waar niet winst het belangrijkst is, maar mensen. Het bedrijf stelt in alles de groei en ontwikkeling van zijn medewerkers centraal en faciliteert die groei op een duurzame en gezonde manier. Dit betekent in de praktijk dat het bedrijf altijd ver vooruit kijkt. Rijk Zwaan bestaat bijna 100 jaar en wil er over 100 jaar nog steeds zijn. Die werkwijze en ambitie hebben impact op de manier waarop het nog altijd groeiende bedrijf bouwt. We spreken Rutger Callenbach, projectmanager Facilities bij Rijk Zwaan, en Simon Hanemaaijer, architect-partner bij RoosRos, naar aanleiding van het slaan van de eerste paal van het nieuw te bouwen Seed Connect Centre in De Lier.

Rutger, hoe is jullie relatie met RoosRos ontstaan?
Rutger: ‘Die is ontstaan in 2009. Wij hebben toen een prijsvraag georganiseerd omdat wij een architectenbureau zochten voor ons nieuwe hoofdkantoor. Daar kwam RoosRos als winnaar uit en sindsdien hebben wij een warme samenwerking. RoosRos denkt op dezelfde manier na over rentmeesterschap en toekomstgericht, flexibel bouwen. Dat sluit dus goed aan op onze manier van denken en werken.’

Wat behelst dit nieuwe bouwproject?
Rutger: ‘Wij groeien al jarenlang in de volle breedte. Dus omzet, winst, medewerkers en benodigde huisvesting. Naast onze hoofdlocatie in De Lier kwam 5 hectare grond te koop. Samen met RoosRos hebben wij toen een voorstudie gedaan om te ontdekken wat daar mogelijk was. Dat was een complexe puzzel, omdat we wilden dat op die locatie verschillende faciliteiten bij elkaar zouden komen. Namelijk een uitbreiding van ons zaadtechnologisch centrum voor de bewerking en opslag van zaden, nieuwe kantoren en een multifunctionele ontmoetingsruimte. En zoals altijd bij Rijk Zwaan, moest bij het ontwerpen van deze nieuwe gebouwen al nagedacht worden over hoe ze in de toekomst vorm kunnen geven aan groei. Onze gebouwen zijn dus in zekere zin nooit af, zijn altijd in beweging en moeten altijd kunnen doorgroeien.’

Simon, hoe hebben jullie dat aangepakt?
Simon: ‘Echt in co-creatie met Rijk Zwaan. Zij aan zij, met veel overleg. Vanaf het prille begin is dat zo en door het hele proces heen is dat zo gebleven. We hebben gekeken hoe we op die 5 hectare met al die eisen een gebouw konden maken dat over 5 of 10 of 20 jaar weer verder uit te breiden is. Uiteindelijk is dat gelukt. De hoofdopzet is een gebouw met 25.000 m² bedrijfshal en 5.000 m² kantoren, met de mogelijkheid om beide uit te breiden in de toekomst. De multifunctionele ontmoetingsruimte voor medewerkers en externe bezoekers is opgetild en op 9 meter hoogte tussen de bedrijfshal en de kantoren geplaatst. Aan beide zijden realiseren we een dakterras met een geweldig uitzicht.’

Bij zowel RoosRos als Rijk Zwaan is gezond bouwen een belangrijke ambitie. Hoe hebben jullie die vormgegeven?
Simon: ‘Allereerst door een gezamenlijke visie voor het project te bepalen. We wilden een gezonde werkomgeving realiseren, in een gezonde, natuurlijke context. Die ambitie hebben we op drie specifieke domeinen toegepast: de buitenruimte, de gebouw-schil en de inrichting. In onze ontwerpen hebben we een aantal facetten samen laten komen: maximaal daglicht en uitzicht, zonder warmte- en koudelast, en zonder de kosten de pan uit te laten rijzen. Op basis van al die randvoorwaarden zijn we parametrisch gaan ontwerpen en daar is een intelligente gebouwschil uit gekomen. Het was gaaf om deze innovatieve ontwerpmethode in te zetten voor dit gezonde bedrijfsgebouw.'

Hoe zorgen jullie voor licht en lucht?
Rutger: ‘In de bedrijfshal wordt een grote patio gerealiseerd, die zorgt voor daglicht diep in het gebouw en die dient als buitenruimte voor de medewerkers in de hal. Zij kunnen vanwege een hygiënesluis niet heel makkelijk het gebouw in en uit, maar ze hebben natuurlijk wel behoefte aan licht, lucht en ruimte. De buitenschil van de hal is op strategische plekken transparant, voor meer licht- en ruimtebeleving. De gevels van de kantoren en het ontmoetingscentrum zijn voor een groot deel van glas.’

De eerste paal is geslagen, maar in jullie visie komt dit gebouw nooit ‘af’…
Simon: ‘Klopt. Dat maakt werken voor Rijk Zwaan zo uniek. In de jarenlange samenwerking leren we enerzijds van de ervaring bij eerdere projecten door samen kritisch terug te kijken. Anderzijds kijken we samen vooral ambitieus vooruit, naar hoe we de werkomgeving van Rijk Zwaan steeds gezonder en toekomstgericht kunnen ontwerpen en bouwen. Met als doel dat de mensen bij Rijk Zwaan op prettige en duurzame wijze kunnen werken aan de wereldwijde voedselopgave.’