Duurzaam Gemeente Perspectief

Jan Egas is rentmeester en managementadviseur. Met zijn bureau Egas Management & Advies BV adviseert hij bedrijven en organisaties over strategie, organisatie, ontwikkeling, verbetering en groei. Als rentmeester beheert en ontwikkelt hij historisch vastgoed. Henk Lakerveld is restauratiearchitect en naamgever van Lakerveld Ingenieurs & Architecten, dat met hart en ziel werkt aan het behouden en verbeteren van monumentale gebouwen. Henk de Gelder is architect-partner bij RoosRos Architecten, dat vanuit zijn missie Respectvol Rentmeesterschap gezonde en toekomstgerichte kerken door heel Nederland ontwerpt. Samen hebben deze drie mannen het platform Duurzaam Gemeente Perspectief opgericht, dat kerkgemeenten en parochies helpt met het ontwikkelen van een duurzaam en toekomstgericht perspectief op hun gemeente. Wij vroegen de drie naar hun drijfveren en inzichten.

Hoe is dit initiatief ontstaan?
Henk de Gelder: ‘Zowel Henk als Jan als ikzelf zijn in verschillende rollen als kerkrentmeesters actief of actief geweest. En in die rollen hebben wij ervaren dat je soms tegen opgaven of uitdagingen aan loopt die te groots of complex zijn om zelf op te lossen. Bijvoorbeeld omdat ze samenhangen met beleidsvraagstukken van de kerkgemeente, of omdat er een integrale visie op de toekomst van de gehele gemeente voor nodig is. Kerkrentmeesters hebben vaak de opdracht om een interventie in het gebouw te doen. Dat is een technische insteek, maar die heeft soms onvoldoende raakvlakken met de langetermijnvisie van, of ontwikkelingen binnen, de gemeente. Omdat wij vanuit onze verschillende professionele disciplines veel ervaring hebben met dit soort vraagstukken, leek het ons zinvol om onze krachten te bundelen en onze kennis en kunde voor kerkgemeenten in heel Nederland beschikbaar te maken.’

Wat is jullie doel?
Jan Egas: ‘We hebben het platform Duurzaam Gemeente Perspectief opgezet om kerkrentmeesters te helpen integraal te kijken naar ontwikkelingen rond hun gemeente. Daarin nemen we het hele totaalplaatje mee. Wat is de visie, de rol en de betekenis van een gemeente? Wat betekent dit voor de straat, de wijk en het dorp? Hoe kunnen in tijden van krimp en secularisatie op een andere manier onze rol als gemeente invullen en welke vorm of functie heeft ons kerkgebouw daarvoor nodig? Bij dat soort vraagstukken helpen wij. Het platform is in maart 2023 live gegaan.’

Jullie focussen specifiek op de domeinen gemeente, gebouw en kapitaal. Hoe is die driedeling ontstaan?
Henk de Gelder: ‘We hebben brainstormsessies gehad, met als belangrijkste doel het boven tafel krijgen van de integraliteit binnen de vraag die vaak naar ons als architecten van (monumentale) kerkgebouwen toe komt. Zo kwamen op deze drie domeinen uit. Gemeenten hebben vaak een beleidsplan. Wie ben je, waarom ben je er, welke ambitie heb je? Dat zijn de genen. De stenen, de gebouwen, de middelen, zijn er meestal ook al. Wij hebben het domein kapitaal toegevoegd. Enerzijds omdat geld vaak een issue is, maar ook omdat een stuk bestuurskracht belangrijk is. Die is nodig om de integraliteit aan te pakken en alles aan elkaar te verbinden.’

In kerkbesturen zitten vaak capabele, betrokken mensen. Kunnen die dit zelf niet?
Jan Egas: ‘Zeker kunnen zij dat. Wij gaan dan ook niet op de stoel van de kerkbestuurders zitten. Wij zijn juist een klankbord voor hen. Op basis van onze ervaring, kennis en kunde helpen wij hen de juiste beleidsmatige afwegingen maken. We spiegelen en sparren, denken mee en kijken mee. We helpen ze een realistische visie te ontwikkelen op wat er met een krimpende gemeente of een verouderd of te groot kerkgebouw wellicht niet meer kan, maar zeker ook verkennen we samen wat er wel allemaal mogelijk is. We verkennen nieuwe wegen en openen nieuwe mogelijkheden. Vervolgens reiken wij de handvatten aan waarmee ze die dingen in gang kunnen krijgen. Denk aan lijntjes leggen met organisaties, contacten aanleveren, dat soort zaken. En op enig moment, als er helderheid is in de richting of als er een oplossing is voor het vraagstuk, stappen wij er weer tussenuit.’

Is Duurzaam Gemeente Perspectief een commercieel initiatief?
Henk de Gelder: ‘Er zit een verdienmodel achter, onze schoorstenen moeten immers ook roken, maar het initiatief is echt ontstaan uit persoonlijke betrokkenheid. Als personen, maar ook vanuit de organisaties die wij vertegenwoordigen, zijn wij alle drie sterk betrokken bij het wel en wee van de kerk. Wij zijn allen actief in de kerk en weten wat er leeft en speelt. Voor ons is het dus geen droge theorie, maar dagelijkse praktijk. We hebben niet voor niets de naam Duurzaam Gemeente Perspectief gekozen. Wij willen kerken helpen door van buiten naar hun opgaven te kijken en hen te helpen daar een toekomstgericht perspectief op te ontwikkelen.’

Wat ziet de nabije toekomst eruit voor jullie initiatief?
Henk Lakerveld: ‘Eind maart hebben we het platform gelanceerd op de Kerkenbeurs in Goes. Nu willen we doorpakken. De media opzoeken, een campagne lanceren op sociale media, interviews geven en onszelf zo onder de aandacht brengen van kerkbesturen door heel Nederland. Vanuit onze professionele achtergrond hebben we al veel contacten met kerkbesturen en waar dat opportuun is brengen we het platform onder de aandacht. Daarbij houden we uiteraard het einddoel voor ogen: niet het platform is het doel, maar kerken zo goed mogelijk helpen zich klaar te maken voor de toekomst. Daar doen wij het voor.’

Lees hier meer.