Lezing Floris Alkemade

Floris Alkemade: “Van moeten naar kunnen, een gedeeld verlangen als motor.”

Nederland staat voor een aantal complexe vraagstukken. Alkemade nam ons mee aan de hand van vier thema’s. De wateropgave, het boerenland, verstedelijking en duurzame energie.

De wateropgave
Water verbindt ons. Dit doet het op allerlei manieren. Het is onderdeel van ons cultureel erfgoed. We sluiten het water buiten, maar tegelijkertijd laten we het ook binnen om vast te houden op hogere gronden en combineren dat met andere functies als natuur. Waar nodig creëren we meer ruimte voor het water. Alkemade pleit voor verbetering in elke wateropgave van de ruimtelijke kwaliteit. Zet bij elke wateropgave ruimtelijk ontwerpers in. In plaats van een dijk te verhogen maak landinwaarts een tweede dijk, waardoor een tussengebied ontstaat. Voortdurend zijn er mogelijkheden, maar dat vraagt wel om andere doelstellingen en andere zienswijze. Ga voor maximaal maatschappelijk rendement op de lange termijn. Kijk verder dan 2050, houd oog voor de toekomst.

Rijk boerenland
Op dit moment teren we in op ons maatschappelijk vermogen. De huidige intensieve wijze van voedselproductie is niet langer houdbaar. Dit gaat ten kosten van onder andere landschap, natuur en bodemkwaliteit. Daar komen een aantal principes uit voort die ons zouden kunnen helpen om dit proces te keren. Stel een hoge landschapskwaliteit als randvoorwaarde voor landbouw. Maak de bodem weer gezond. Bied perspectief voor het veen. Wees zuinig op onze open ruimte. Haal industriële landbouw uit het landelijk gebied. Pak als overheid een actieve rol.

Meer tijd voor elkaar
Woningtekort is al lang geen onbekend onderwerp meer. Steeds meer Nederlanders gaan verhuizen naar stedelijke gebieden en huishoudens worden kleiner. Er moeten een miljoen woningen bij en dat kan niet op de ‘oude’ manier. Er zal dus moeten worden nagedacht over andere manieren om dit op te lossen. Daarnaast hebben we te maken met vereenzaming niet alleen onder de ouderen, maar ook onder studenten is dit een toenemend probleem. Door het bedenken en creëren van andere woontypologieën kunnen we dit probleem aanpakken. Bijvoorbeeld door het ‘Friendsconcept’. Dit idee komt van de Amerikaanse serie Friends. Volwassenen die een eigen kamer hebben en ook een woonkamer kunnen delen. Daarnaast moet er nagedacht worden over de rol van infrastructuur. Je wilt meer tijd met elkaar doorbrengen en minder tijd in de auto zitten. Het effect van het investeren in infrastructuur is dat Nederlanders steeds verder van hun werk zijn gaan wonen. Het is tijd voor een nieuw hoofdstuk in de Nederlandse ruimtelijke ordeningstraditie, waarin we het bestaande beter benutten en de kracht van de voorsteden vergroten met minder mobiliteit.

Nieuwe energie
Onder dit thema vallen een aantal speerpunten.
- Geef nieuwe energie aan oude wijken.
- Bouw regionale energiestrategieën uit tot
regionale omgevingsagenda’s.
- Werk aan grensoverschrijdende energie

We blijven hameren op ruimtelijke kwaliteiten. Energiecentrales creëren opnieuw een laag over het landschap, waardoor er versplintering van het landschap ontstaat. Denk aan Europese samenwerking. Laten we kijken wat er in andere landen gebeurt.

‘De toon is optimistisch’, aldus Alkemade, er is op veel terreinen winst te behalen.

Als afsluiter laat Alkemade een uitspraak van de Ierse dichter Yeats zien, In dreams begins responsibility.

Na de lezing was er onder leiding van dagvoorzitter Jack de Leeuw een dynamische paneldiscussie met burgemeester van de Hoeksche Waard Peter van der Velden, kwaliteitsadviseur Miranda Reitsma en architect Sander Ros.

* www.collegevanrijksadviseurs.nl/adviezen-publicaties/publicatie/2018/12/06/panorama-nl