Natuurlijk hout!

Het ontwerp voor de Spaaihoeve is onconventioneel op meerdere vlakken. Dat begint met de gedachte van een school als loft. Een open vrij-indeelbare onderwijsvloer, zonder gangen en traditionele lokalen om toekomstgericht onderwijs te kunnen geven. En een hoofdconstructie van hout is heden ten dage ook niet vanzelfsprekend.

Buiten de gebaande paden
Niet alleen in de naam, maar óók in het ontwerp zit een knipoog naar de Spaaihoeve. Een voormalige boerenhoeve op die plek, gebouwd met boerenverstand. De keuze voor een houten constructie was voor velen niet de meest voor de hand liggende. Was hout 100 jaar geleden nog dé manier van bouwen, nu wordt standaard gekozen voor het efficiëntere staal en beton. De ruime overspanningen in het ontwerp van de Spaaihoeve zouden daarvoor ook reden kúnnen zijn. Hoewel hout een oeroud bouwmateriaal is, stuitte we op weerstand. Weerstand in relatie tot budgetten, weerstand in relatie tot gangbare processen en weerstand in andere ogenschijnlijke vanzelfsprekendheden. Waarom treden we dan toch buiten de gebaande paden, stellen we deze vanzelfsprekendheden ter discussie en steken we onze nek uit voor een gebouw met deze bouwwijze?

Welbevinden
Het antwoord op die vragen? Omdat wij, school en architect, geloven in gezonde onderwijsomgeving, gebouwd met gezonde biobased bouwmaterialen. Wanneer je ontwerpt vanuit de invalshoek van de verhouding stichtingskosten-exploitatiekosten-organisatiekosten als 1:5:200, dan kies je voor een ontwerp dat maximaal inspeelt op gezondheid en welbevinden. Het materiaal hout kan daar een goede bijdrage in leveren, omdat het een lagere milieulast, minder schaduwkosten kent en geen toxische uitstoot heeft. Bekijk het eens vanuit deze simpele vergelijking; wat is het verschil tussen een wandeling langs de snelweg of een wandeling in het bos? Vertaal dat door naar het onderwijsgebouw. Waar gaat je voorkeur dan naar uit? Een oud Chinees gezegde luidt niet voor niets: “Wanneer de dokter je niet meer kan genezen, ga dan in een houten huis wonen.”

Stapelen maar
Het schoolgebouw is mede vanuit een uitgesproken onderwijsvisie als éénlaags gebouw ontworpen. Een éénlaags gebouw heeft relatief veel gevel-, en dakvlak en daardoor meer transmissieverlies. Daar tegenover staat echter ook dat er meer raakvlak is tussen interieur en buitenruimte, wat voor de ruimtelijke beleving en daglichttoetreding zeer positief is. De besparingen op onder andere trappen, lift en bouwtijd plus de wezenlijke kostenbesparing op de éénlaagse constructie – versus een meerlaags gebouw- is integraal ingezet de kwaliteit van het gezond en toekomstgerichte onderwijsgebouw te verhogen. Via onconventionele route is een constructeur bij het project betrokken die vanuit zijn expertise gewend is om met boerenverstand te construeren. In samenwerking is de houtconstructie geëngineerd, compleet in 3D uitgewerkt en kant-en-klaar op de bouw aangeleverd. De constructie is geassembleerd binnen vier weken. Een schoolvoorbeeld van droog bouwen. Simpel gezegd was het een kwestie van stapelen; kolommen op een slim raster met daarop een onderslagbalk en daar weer op de draagbalken met vloerdelen.

Voor de toekomst
De houtconstructie staat nu. Toen we voor het projectbezoek ter plaatse aankwamen, rook je direct het gezaagde hout. Heerlijk! De schoolleider leidde ons rond door de bouwplaats. Hield even stil op de centrale plek aan de patio waar haar nieuwe kantoor komt, alsof het er al was. Zo trots als een pauw. En dat is uiteindelijk waarom we ons hard hebben gemaakt voor dit ontwerp. Voor de gebruikers, voor het welbevinden én de toekomst van de leerlingen.