Pilotproject innovatieprogramma

Onlangs stuurden wij vanuit RoosRos architecten dit opiniestuk naar meerdere Nederlandse dagbladen, waarin wij betoogden dat in het overgrote deel van de gevallen het renoveren van een bestaand schoolgebouw sneller, voordeliger en rendabeler is dan het slopen en nieuwbouwen ervan.

Design & Build
Een mooi voorbeeld hiervan is basisschool De Regenboog in Utrecht. In nauwe samenwerking met onze Design & Build-partner Meerbouw uit Rotterdam hebben we het ruim vijftig jaar oude, monumentale schoolgebouw duurzaam, gezond en toekomstbestendig gemaakt. En dat met een zeer beperkt budget!

Aardgasvrije en Frisse basisscholen
De typische H-school uit 1959 is de laatst overgebleven van zijn soort in Utrecht. Als een van de pilotprojecten van het innovatieprogramma ‘Aardgasvrije en Frisse basisscholen’ moest het gemeentelijke monument duurzaam gerenoveerd worden. Henk de Gelder, architect-partner bij RoosRos en projectarchitect van De Regenboog, vertelt: ‘Het gebouw had veel kwaliteiten in zich: het uitzicht, de daglichttoetreding dankzij de vele ramen, de monumentale uitstraling. Maar die brachten ook randvoorwaarden met zich mee. Zo mochten we niets aan de gevels veranderen, terwijl het gebouw wel aan de BENG-eisen moest gaan voldoen. Ook mochten we niets doen aan de kozijnen. Tenslotte was het budget beperkt, dus moesten we met slimme oplossingen komen.’

Elkaar de ruimte geven
Die oplossingen werden gevonden door vanaf het begin zij aan zij op te gaan met aannemingsbedrijf Meerbouw, en meer specifiek met projectleider Jeffrey Gilein. Hij vertelt: ‘De basis van de samenwerking tussen Henk en mij is dat we exact van elkaar weten waar we goed in zijn. We weten van elkaar wat we uit ieder project willen halen en geven elkaar de ruimte om dat ook te doen. Henk denkt als architect mee over simpele en betaalbare oplossingen, terwijl ik juist graag met hem meedenk in ontwerpkeuzes. Zo halen we er samen het maximale uit. Wat we ook delen is onze ambitie om de schoolkinderen centraal te stellen bij iedere keuze die we maken.’

Transparante toevoeging
Bij De Regenboog was dat een combinatie van een autonome, transparante ‘injectie’ en verduurzamende maatregelen. Henk de Gelder: ‘De Regenboog was een gangenschool met lokalen. Daardoor miste het gebouw een hart, leerpleinen en een goed speellokaal. In het midden van het schoolgebouw zat een patio. We besloten het gebouw een autonome, transparante injectie te geven die de helft van die patio in beslag zou nemen. Door dit nieuwe, open volume in het hart van het gebouw toe te voegen, hebben we alle vraagstukken met betrekking tot uitstraling, beleving en de nieuwe onderwijsvisie ineens opgelost. En dat met behoud van de kwaliteit van het gebouw en het vele daglicht dat vanuit die patio de lokalen binnen schijnt. Met deze ingreep hebben we de school echt een kloppend hart gegeven.’

Licht, lucht en ruimte
De toevoeging is hoger dan het bestaande gebouw, zodat je vanuit de nieuwe gevel en de hogere kopgevels extra licht en lucht het gebouw in krijgt. De gehele unit is zoveel mogelijk gebouwd van circulaire materialen en heeft een houten constructie. Door de indeling is hij flexibel en toekomstgericht, zodat de toepassing ervan in de toekomst kan meegroeien met veranderende eisen. Het resterende deel van de patio, de helft dus, is opnieuw ingericht. Dat is nu een prettige groene verblijfsplek geworden. Jeffrey Gilein: ‘De school heeft middels warmtepompen een duurzame installatie gekregen. Een decentraal systeem zorgt per lokaal voor frisse lucht en de juiste temperatuur. Door daken en vloeren te isoleren is de schil voldoende opgewaardeerd zodat de installatie kan doen wat hij moet doen. Het glas was al HR++, dichte gevels hebben we geïsoleerd met voorzetwanden. Met deze ingrepen voldoen we ondanks al het glas aan de BENG-eisen.’

Collectief verantwoordelijk
Door de succesvolle renovatie kan het gebouw van De Regenboog weer decennialang mee, voor een fractie van de kosten van een nieuw gebouw. De Gelder en Gilein kijken dan ook tevreden terug. De Gelder vertelt: ‘Pragmatisch samenwerken met respect voor elkaars expertise betaalt zich dubbel en dwars uit. Omdat we vanaf dag één samen aan tafel zitten en collectief verantwoordelijk zijn voor het hele plaatje, gaat de kwaliteit van het eindproduct omhoog. Er gaat weinig tijd en geld verloren aan adviezen of plannen die nooit uitgevoerd worden. Dat scheelt gedoe en kosten en maakt het proces simpeler en leuker. Onderaan de streep wordt alles daar beter van.’